Εκπαιδευτικοί με αναφορές τους στο ΚΥΠΕ διατυπώνουν τις θέσεις τους κατά πόσο μέσα από τη δική τους εμπειρία διαπίστωσαν μέσα στις τάξεις της εκπαίδευσης φαινόμενα ρατσισμού. Τα φαινόμενα ρατσισμού, εκτίμησαν, ήταν σποραδικά και μεμονωμένα, ελάχιστα μέχρι και ανύπαρκτα. Γίνεται καλή δουλειά όσον αφορά την πρόληψη αυτού του φαινομένου, σημείωσαν, δηλώνοντας ωστόσο πως πάντα υπάρχουν περιθώρια για κάτι καλύτερο.
Ο Όμηρος Ομήρου, φιλόλογος, υπηρέτησε τη δημόσια εκπαίδευση για 34 χρόνια και αφυπηρέτησε, ενώ τα τελευταία επτά χρόνια διετέλεσε διευθυντής. Μιλώντας στο ΚΥΠΕ, ο κ. Ομήρου ανέφερε πως σποραδικά και μεμονωμένα παρατηρήθηκαν στα σχολεία φαινόμενα ρατσισμού και συνεχίζουν να υπάρχουν, χωρίς ωστόσο αυτά να αποτελούν φαινόμενα οργανωμένα, ούτε υπάρχει διάχυτο κλίμα ρατσισμού, όπως είπε.Πρόσθεσε πως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες ενάντια στο ρατσισμό.
Ο κ. Ομήρου που εργάστηκε επίσης επί πέντε έτη σε σχολείο ΖΕΠ στην Πάφο, όπου η πλειοψηφία των παιδιών είναι αλλόγλωσσοι, ξένοι υπήκοοι, εκτίμησε πως τα προβλήματα ρατσισμού ήταν από ελάχιστα μέχρι ανύπαρκτα. Είπε πως σε πολλά μαθήματα, αλλά κυρίως σε πολλές σχολικές εκδηλώσεις, υπάρχουν ευκαιρίες και αναφορές για καλλιέργεια κλίματος συναδέλφωσης και αποδοχής, ενώ πολλά παιδιά – όπως είπε- λαμβάνουν μέρος σε παγκύπριους διαγωνισμούς που έχουν αυτή τη στόχευση.
Ο κ. Ομήρου εκτίμησε, επίσης, πως γίνεται καλή δουλειά όσον αφορά την πρόληψη αυτού του φαινομένου, παρά το γεγονός ότι πάντα υπάρχουν περιθώρια για κάτι καλύτερο, συμπλήρωσε.
Σ’ ότι αφορά τους καθηγητές, ανέφερε πως η κατάσταση είναι ακόμη καλύτερη, δηλώνοντας πως αν από πλευράς μαθητών σημειώθηκαν κάποια περιστατικά, από πλευράς καθηγητών ουδέποτε καλλιεργήθηκε ο ρατσισμός.
Η Ξανθούλα Λετυμπιώτου υπηρέτησε την εκπαίδευση 36 χρόνια ως φιλόλογος και τα τελευταία 10 χρόνια ως διευθύντρια. Μιλώντας στο ΚΥΠΕ, η κ. Λετυμπιώτου σημείωσε πως δεν παρουσιάστηκαν φαινόμενα ακραίου ρατσισμού, την περίοδο της εκπαιδευτικής της καριέρας. Τα παιδιά, παρατήρησε, “έδειχναν ότι συμπαθούσαν τους ξένους, ιδιαίτερα τους Ελληνοπόντιους μαθητές της Επαρχίας Πάφου”. Eίπε πως στο σχολείο που εργάστηκε, καθιέρωσε τα τελευταία χρόνια, “βραβείο αλληλεγγύης”.
Οι μαθητές που στήριζαν τα παιδιά με “ειδικές ανάγκες” ή μιας άλλης διαφορετικότητας, βραβεύονταν. Κληθείσα κ. Λετυμπιώτου να σχολιάσει τη συμπεριφορά των καθηγητών, είπε πως από τη δική της εμπειρία έδειχναν συμπάθεια προς τα παιδιά τόσο για τη διαφορετικότητα όσο και για την άλλη εθνικότητα. Πολλές φορές, όταν εργάστηκε σε γυμνάσια και λύκεια, όπως είπε, “είχαμε, σημαιοφόρους που ήταν άλλης εθνικότητας”, σημειώνοντας πως δεν βίωσε ρατσιστικές περιπτώσεις εκ μέρους καθηγητών.
Κληθείσα να σχολιάσει την ειδοποιό διαφορά του μπούλινγκ με το εθνικιστικό ρατσιστικό αίσθημα, η κ. Λετυμπιώτου, είπε πως το μπούλιγνκ γίνεται από παιδιά ίδιας εθνικότητας, γιατί μπορεί ένας μαθητής να είναι αδύνατος και να έχει κάποια άλλη αδυναμία και ιδιαιτερότητα. Ο εθνικιστικός ρατσισμός γίνεται, ωστόσο, για παιδιά άλλης εθνικότητας. Επεσήμανε πως φαινόμενα μπούλινγκ σημειώθηκαν σε κάποιες περιπτώσεις. Αυτό, ωστόσο, το αντιμετωπίζαμε με τη βοήθεια του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, κατέληξε.
Η Μαρία Ζαβρού, φιλόλογος, με ενεργή δράση στα σχολεία και στη μαχόμενη εκπαίδευση για 33 έτη, δήλωσε στο ΚΥΠΕ πως δεν έζησε είδος ρατσισμού στα σχολεία της Κυπριακής Δημοκρατίας λόγω καταγωγής και θρησκεύματος.
Η κ. Ζαβρού ανέφερε πως κατά καιρούς υπήρχαν μεταξύ των μαθητών συγκρούσεις για άλλα θέματα, όχι όμως σε σχέση με το ρατσισμό.
Η πείρα μου, μου λέει, είπε η κ. Ζαβρού, ότι υπήρχαν πάρα πολύ καλές σχέσεις μεταξύ των παιδιών που μαθήτευσαν στα σχολεία και δεν είχαμε ποτέ φαινόμενα ρατσιστικά που να οφείλονται σε διαφορά καταγωγής, εθνικής ή διαφορετικής θρησκείας.
Αναφέρθηκε σε πρόσφατη εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Λύκειο Κύκκου στην Πάφο, στην οποία, συμμετείχαν – όπως είπε- πάρα πολλά παιδιά που ήταν με τη μαντήλα. Αυτά τα παιδιά, συνέχισε, ήταν στην ομάδα των άλλων παιδιών, συμμετείχαν στην εκδήλωση, χειροκροτούσαν όποτε έπρεπε να χειροκροτήσουν και συμμετείχαν ενεργά και στο μουσικό πρόγραμμα του σχολείου.
Σε σχέση με το International School of Pafos, το οποίο η ίδια επισκέπτεται ως Ακαδημαϊκή Σύμβουλος, η κ. Ζαβρού είπε πως στο σχολείο φοιτούν και πολλά παιδιά Τουρκοκυπρίων, τα οποία, όπως παρατήρησε, κάθονται δίπλα – δίπλα και έχουν άριστες σχέσεις με τους υπόλοιπους μαθητές, βγαίνουν μαζί και συμμετέχουν ενεργά σε δραστηριότητες.
Είπε πως δεν υπάρχει καμία απολύτως διάκριση. Εκείνο, συνέχισε, που έχει μεγάλη σημασία είναι “να φέρνουμε τα παιδιά κοντά μας, γιατί και τα δικά μας τα παιδιά όταν ήμασταν πρόσφυγες, πήγαιναν σε ένα σχολείο στο εξωτερικό, τέλειωσαν ιατροί, δικηγόροι και λοιπά και φοίτησαν σε τέτοια σχολεία”.
Ο Ανδρέας Χαραλαμπίδης, ζωγράφος και επί σειρά ετών καθηγητής Τέχνης στη δημόσια εκπαίδευση, δήλωσε στο ΚΥΠΕ, πως ανέκαθεν είχε πολύ καλούς φίλους Τουρκοκύπριους. Ακόμη και ως ποδοσφαιριστής, όπως είπε, που ήταν νεαρός στην ομάδα της Πάφου, συμμετείχαν τέσσερις με πέντε Τουρκοκύπριοι συμποδοσφαιριστές, αλλά και οι φανατικοί οπαδοί της ομάδας ήταν από τον τουρκικό τομέα.
Χαρακτήρισε, ωστόσο, μεμονωμένα τα φαινόμενα ρατσισμού τόσο στις τάξεις της εκπαίδευσης, αλλά και ευρύτερα της κοινωνίας μας. Με τους Τουρκοκύπριους στην Πάφο είχαμε άριστες σχέσεις και αυτό διδάσκαμε και στους μαθητές μας να πράττουν, συνέχισε.
Σημειώνεται ότι πρόσφατα ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού Κώστας Καδής επισκέφτηκε την Πάφου όπου συμμετείχε σε Ανοιχτό Διάλογο με μαθητές του ΙΒ’ Δημοτικού Σχολείου Πάφου, με θέμα «Η συμβολή της εκπαίδευσης στην αντιμετώπιση φαινομένων ρατσισμού και μισαλλοδοξίας και στην προώθηση του σεβασμού στη διαφορετικότητα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια».
